Natuur

Doel (2023-2027)
De projecten van het 'Programma Nieuwe Natuur' zijn in uitvoering en dragen bij aan het verbinden van stad en landelijk gebied, de combinatie natuur en recreatie, het natuurnetwerk en aan biodiversiteit van het landelijk gebied en daarmee aan een toekomstbestendige landbouw.

Activiteiten 2024

• De programmasturing is afgerond en de projecten worden verder uitgevoerd en afgewikkeld aan de hand van de gesloten realisatieovereenkomsten.
• We faciliteren de projecteigenaren bij het realiseren van de gehonoreerde projecten 'Nieuwe Natuur'.
• We beoordelen en monitoren de projecten die in uitvoering zijn in het kader van het 'Programma Nieuwe Natuur' aan de hand van de gesloten Realisatieovereenkomsten.
• Uit de evaluatie van het 'Programma Nieuwe Natuur' integreren we onder meer de ‘lessons learned’ in het reguliere natuurbeleid waaronder het 'Flevolands Programma Landelijk Gebied'.

Risico('s) en beheersmaatregel(en)
De risico’s voor de uitvoering van de projecten maakt onderdeel uit van de afspraken in de realisatieovereenkomsten. Er is geen sprake meer van risico’s voor het programma. Derhalve is de programmasturing beëindigd en vindt de verdere uitvoering en afwikkeling plaats aan de hand van de gesloten realisatieovereenkomsten.

Doel (2023-2027)
In samenwerking met de acht partners (Flevo-Landschap, Staatsbosbeheer, Gemeenten Almere en Lelystad, Waterschap Zuiderzeeland, Natuurmonumenten, Provincie Flevoland en Rijkswaterstaat) van Nationaal Park Nieuw Land (NPNL) wordt uitvoering gegeven aan projecten die bijdragen aan de realisatie en beleefbaarheid van een vogelparadijs van internationale waarde in 2040.

Activiteiten 2024
We participeren en/of faciliteren (capaciteit en/of financiële middelen) in projecten waarmee de natuur in en om NPNL wordt versterkt of verbonden, zoals:

• Het realiseren van Oostvaardersoevers als onderdeel van de verdere doorontwikkeling van NPNL;
• Het realiseren van samenhang tussen TBES (Toekomstbestendig Ecologisch Systeem)-maatregelen en de doorontwikkeling van NPNL (bijvoorbeeld bij nieuwe ontwikkelingen in het Markermeergebied);
• Het uitvoeren van maatregelen uit het 'Beleidskader Oostvaardersplassen';
• Het (laten) uitvoeren van een onderzoek naar de mogelijkheden van natuurinclusieve landbouw aan de Zuidoostkant van de A6.

We initiëren en/of faciliteren (capaciteit en/of financiële middelen) projecten, waardoor de beleefbaarheid van NPNL wordt vergroot en/of versterkt, zoals:

• De ontwikkeling van ontvangstgebieden (poorten) aan de Lelystadse en Almeerse kant van de Oostvaardersplassen (in samenwerking met gemeenten, Staatsbosbeheer en Stichting Het Flevo-landschap);
• De ontwikkeling van recreatieve producten en arrangementen binnen NPNL, onder andere met de ondernemers die het programma ‘Gastheer van het Landschap’ hebben doorlopen;
• De vormgeving van bezoekersmanagement (hoe krijgen we de bezoekers op de gewenste manier naar en door het park) en de optimalisatie van de bezoekersstromen naar en binnen ons park:
  • We maken inrichtingskeuzes voor optimaliseren van de verkeersstromen naar en binnen het park, waarbij de uitkomsten van het verkeerscirculatieonderzoek uit 2023 als input dienen;
  • We werken aan verbetering van de vindbaarheid en herkenbaarheid van NPNL (customer journey, bebording naar en in NPNL, informatie- en doorkijkpanelen, inrichting rotondes, beschikbaarheid (duurzame) modaliteiten);
  • We participeren in projecten ten behoeve van de realisatie en vervanging van passantensteigers binnen de grenzen van NPNL en de inrichting van het gebied daaromheen (aansluiting op fiets- en wandelpaden, informatiepanelen, banken en/of picknicksets);
  • We denken mee over het omvormen van de Knardijk tot een Belvedère;
  • We participeren in projecten die gericht zijn op het realiseren of verbeteren van de verschillende routestructuren (fietsknooppunten, snelfietspad, Laan van Nieuw Land).
• De positionering en herkenbaarheid van NPNL via gezamenlijke marketing en communicatie-activiteiten.

We initiëren en/of faciliteren (capaciteit en/of financiële middelen) projecten, waarmee de verbinding tussen natuur en samenleving wordt versterkt, zoals:

• het uitvoeren van het gezamenlijke marketingcommunicatieplan 2024;
• het opstellen van een kennis- en onderzoeksagenda en de uitvoering daarvan (onder meer natuuronderzoeken in Oostvaardersplassen, Marker Wadden en onderzoek naar ontwikkeling dynamische kusten);
• het delen van kennis via kenniscommunity en evenementen;
• het opstellen en (laten) uitvoeren van een educatieprogramma;
• het informeren en betrekken van inwoners en ondernemers bij activiteiten in en om NPNL.

We leveren een bijdrage (capaciteit en/of financiële middelen) aan initiatieven die raakvlakken hebben met NPNL, zoals:

• 'Lelystad Next Level' (waaronder de kustontwikkeling van Lelystad en de ontwikkeling van Lelystad-Zuid);
• het 'Handelingsperspectief Almere 2.0';
• 'Amsterdam Bay Area'.
  

We voeren regie op de doorontwikkeling van het samenwerkingsverband, op basis van de uitkomsten van de visitatie begin 2023 en de daarop volgende doorontwikkelingsbesprekingen in het najaar van 2023.

In navolging van de in 2023 geleverde input van NPNL voor het 'Flevolands Programma Landelijk Gebied' leveren we in 2024 een bijdrage aan de verdere uitwerking hiervan.

We maken waar mogelijk gebruik van nationale en Europese samenwerkingen en het inzetten van financieringsmiddelen vanuit deze samenwerkingen.

Bij alle activiteiten spannen we ons als provincie in om de in het 'Handvest Nationaal Park Nieuw Land' (2022) opgenomen spelregels en handreikingen, onder meer op het gebied van communicatie, educatie, onderzoek, marketing en het verwerven van externe financiering, zoveel als mogelijk te hanteren.

Doel (2023-2027)
Positieve besluitvorming over de realisatie van Oostvaardersoevers.

Activiteiten 2024

• We zetten de MIRT planuitwerking voort met als doel tot een Definitief Ontwerp Oostvaardersoevers te komen en dit financieel en wettelijk mogelijk te maken.
• Met de zeven samenwerkingspartners (Flevo-Landschap, Staatsbosbeheer, Gemeenten Almere en Lelystad, Waterschap Zuiderzeeland, Provincie Flevoland en Rijkswaterstaat) vullen we het ontwerp concreet in, zodat het project klaar is voor een uitvraag aan marktpartijen die het project kunnen realiseren.
• Met het Rijk en Europa voeren we overleg over de meerwaarde, de financiering en de haalbaarheid van dit project.

Doel (2023-2027)
In het Markermeer-IJmeer zijn natuur- en recreatiemogelijkheden ontwikkeld als onderdeel van een Toekomstbestendig Ecologisch Systeem (TBES) en ontstaan er kansen voor ruimtelijk-economische ontwikkelingen.

Activiteiten 2024

• We onderzoeken gezamenlijk met de Stuurgroep Markermeer-IJmeer de randvoorwaarden die vanuit N2000 en KRW alsook TBES gesteld worden aan de ruimtelijke opgaven die zich in en rond het Markermeer-IJmeer voordoen.
• We volgen de effecten van natuurprojecten en hun bijdrage aan de gestelde natuurdoelen met de Natuurthermometer Markermeer – IJmeer.
• We stimuleren het op termijn (inschatting 30-50 jaar) realiseren van een TBES in het Markermeer en IJmeer om de ruimtelijk-economische structuur van provincie Flevoland te versterken.
• We zoeken met samenwerkingspartners naar de vergroting van de samenhang tussen de verschillende ontwikkelingen in het Markermeer-IJmeer, ook in relatie tot de ontwikkelingen in het IJsselmeergebied.
• We werken aan samenhang tussen TBES-maatregelen en doelstellingen van Nationaal Park Nieuw Land (zoals de ontwikkeling van Marker Wadden en Oostvaardersoevers).

Risico('s) en beheersmaatregel(en)
De realisatie van het TBES is vanwege de natuurlijke omstandigheden niet volledig te garanderen. Daarom monitoren verschillende partijen de effecten van maatregelen zoals Marker Wadden en de kwaliteit van het Markermeer-IJmeer.

Doel (2023-2027)
De financieringsmogelijkheden van het 'Plattelandsontwikkeling Programma' (POP) en het 'Gemeenschappelijk Landbouw Beleid' (GLB) zijn optimaal benut als instrument om de agrarische sector te stimuleren, de bodem- en waterkwaliteit te verbeteren en de lokale en sociale netwerken op het Flevolandse platteland te versterken

Activiteiten 2024

• We monitoren de tijdige afwikkeling van de POP3-subsidies.
• We stimuleren het gebruik van GLB-subsidies als instrument om de agrarische sector te stimuleren, de bodem- en waterkwaliteit te verbeteren en de lokale en sociale netwerken op het Flevolandse platteland te versterken.

Doel (2023-2027)

• De natuurwaarden zijn behouden en zo mogelijk versterkt, de beleefbaarheid van natuurgebieden is toegenomen en de economische activiteiten in natuurgebieden ondersteunen een succesvol beheer zonder de natuurwaarden te bedreigen. We anticiperen met ons natuurbeleid op de veranderingen in het klimaat. De activiteiten van het programma dienen te voldoen aan de vereisten van de Wet Natuurbescherming.
• De kwaliteit van de natuur en de biodiversiteit in het landschap is verbeterd, waarbij combinaties worden gezocht met natuurinclusieve landbouw en met recreatie en toerisme.

Activiteiten 2024   

• We stimuleren de economische activiteiten in natuurgebieden voor zover deze een succesvol beheer ondersteunen en de natuurwaarden niet bedreigen.
• We stimuleren een beleefbare en toegankelijke natuur, waarbij we streven naar een goede balans tussen ecologie en recreatie.
• Wij geven uitvoering aan het vastgestelde Natura 2000 beheerplan Lepelaarplassen 2022-2028.
• Wij geven uitvoering aan het verlengde Natura 2000 beheerplan Wieden – Weerribben.
• In 2024 wordt het tweede Natura 2000 beheerplan Oostvaardersplassen na verwerking van de zienswijzen definitief vastgesteld. Eind 2023 is het ontwerp vastgesteld.
• We starten met de voorbereidingen van een evaluatie van het beleid in de Oostvaardersplassen.
• We geven, samen met onze partners, uitvoering aan de vastgestelde ‘visie toezicht en handhaving buitengebied’ en het ondertekende convenant. We dragen zo zorg dat toezicht en handhaving in het buitengebied op orde is.
• We geven uitvoering aan het programma 'Natuur', waarvoor de provincie een beschikking van € 9,6 mln. heeft ontvangen van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). De projecten worden door tbo’s, gemeente en Boerennatuur Flevoland uitgevoerd in de periode tot en met 2026.
• We geven uitvoering aan de Kwaliteitsontwikkeling Natuur Netwerk Flevoland via POP3-subsidies.
• We werken samen met maatschappelijke partners en medeoverheden aan een aanpak van de stikstofproblematiek. We willen de uitstoot van stikstof in provincie Flevoland verminderen en daarbij vooral inzetten op maatregelen die primair ook bijdragen aan de andere doelen uit het 'Nationaal Programma Landelijk Gebied' (NPLG), namelijk water en klimaat, en daarnaast aan eigen doelen zoals het vergroten van de biodiversiteit, het programma 'Landbouw Meerdere Smaken' en de energietransitie.
• We zoeken daarnaast naar mogelijkheden om stikstofruimte te creëren voor de realisatie van projecten van provinciaal belang, als die behoefte zich voordoet en op gelijkwaardig belang, zoeken we naar stikstofruimte voor de legalisatie van PAS-melders.
• Eind 2023 zijn verschillende Faunabeheerplannen vastgesteld. De Stichting Faunabeheereenheid Flevoland is verantwoordelijk voor de uitvoering.
• We werken samen met de omringende provincies aan een plan om overlast en (landbouw-) schade door ganzen te verminderen.
• We geven uitvoering aan het vastgestelde programma 'Flevoland Natuurinclusief' en de daarbij behorende bouwstenennotitie. Daarbij wordt aangesloten op het proces en de inhoud van de landelijke agenda 'Natuurinclusief'.
• We geven uitvoering aan het vastgestelde 'Uitvoeringsprogramma Invasieve Exoten Flevoland 2022-2025'.
• Wij geven uitvoering aan de door Provinciale Staten vastgestelde 'Bossenstrategie'.
• We geven samen met betrokken gebiedspartners uitvoering aan het door Provinciale Staten vastgestelde 'Actieplan biodiversiteit'.
• We bereiden een extra impuls voor het 'Agrarisch Natuur en Landschapsbeheer' voor en er wordt gewerkt aan het actieplan akkervogels.

Risico('s) en beheersmaatregel(en)
Faunaschade
Agrariërs kunnen te maken krijgen met schade die veroorzaakt is door natuurlijk in het wild levende dieren. Faunaschade kan opgelopen worden aan gewassen of dieren. Voor faunaschade heeft de provincie afgelopen jaren jaarlijks € 0,18 mln. begroot. In de achterliggende jaren bleek dit voldoende, er is echter een nieuwe Flevolandse Stichting Faunabeheer en Schadebestrijding opgericht die nog in ontwikkeling is. En landelijk nemen de schadeclaims per hectare sterk toe. Incidenteel komen er in het land schades voor van > € 0,15 mln. Dit betreffen kwetsbare gewassen.
Gelet op deze ontwikkelingen is het voorstel voor 2024 het beschikbare faunaschadebudget op € 0,2 mln. per jaar te begroten.

Toelichting

1. Flevoland Natuurinclusief: Actieplan 'Biodiversiteit'
Voor het onderwerp 'Actieplan Biodiversiteit' binnen het programma 'Flevoland Natuurinclusief' zijn middelen geraamd, welke gedekt worden vanuit de reserve 'Flevoland Natuurinclusief'. Het hoofddoel van het actieplan is het herstellen van de biodiversiteit. De kern is samenwerken en verbinden via de groenblauwe dooradering.
2. Flevoland Natuurinclusief: 'Bossenstrategie'
Voor het onderwerp 'Bossenstrategie' binnen het programma 'Flevoland Natuurinclusief' zijn middelen geraamd, welke gedekt worden vanuit de reserve 'Flevoland Natuurinclusief'. Middels de bossenstrategie wordt ingezet op uitbreiding van het areaal bos met 10% in 2050.
3. Herschikking POP-gelden naar GLB
Voor de cofinanciering en uitvoeringskosten van het POP-programma is in het begrotingskader een jaarlijks gelijk bedrag opgenomen van € 0,654 mln. per jaar.
De lasten voor de cofinanciering POP3/3+ worden gedekt uit de reserve 'POP' en moeten worden toegerekend aan de jaren waarin de projecten zijn gerealiseerd. Het laatste jaar van afrekening van POP3/3+ is 2025 zodat tot en met 2025 alle beschikbare middelen vanuit de reserve 'POP' op de begroting zijn gezet.
Vanaf 2026 zullen daardoor geen middelen meer nodig zijn voor POP3/3+. De verlaging van deze budgetten vanaf 2025 en verder, en daarmee de resterende middelen in de reserve 'POP', zullen worden ingezet voor de uitvoering van de projecten van het 'Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) 2023 – 2027'.
4. TOP Up waterprogramma
Vanuit de 'Brede Bestemmingsreserve' is nog € 0,14 mln. beschikbaar voor de contrafinanciering van GLB-waterprojecten. De huidige prognose is dat die middelen in 2025 volledig besteed zullen worden.
5. Budget 'Programma Nieuwe Natuur'
De programmasturing van de projecten van het 'Programma Nieuwe Natuur' zijn gerealiseerd en de projecten worden in 2024 afgewikkeld aan de hand van de gesloten realisatieovereenkomsten. Hierdoor zijn deze budgetten voor 2024 nog beperkt en de jaren erna niet meer nodig. In de Najaarsnota 2020 is door PS besloten om het resterende budget van het 'Programma Nieuwe Natuur' toe te bedelen aan het 'Programma Flevoland Natuurinclusief' (PFNI). Onderdeel van dit budget is een risicobuffer Nieuwe Natuur met een reserve van circa € 8,45 mln. Van dit bedrag is in 2021 reeds € 3,0 mln. overgeheveld naar het project 'Oostvaardersoevers' en naar PFNI € 2,65 mln. Het resterende deel vanuit de reserve 'Nieuwe natuur' zal ook worden overgeheveld naar de reserve 'Flevoland Natuurinclusief'.