Goede bereikbaarheid en infrastructuur

Infrastructuur en mobiliteit is een wettelijke taak van onze provincie en deze kerntaak bestaat uit de volgende onderdelen:

• Aanleg en onderhoud van (vaar)wegen, fietspaden en bruggen;
• Calamiteitenmanagement en gladheidsbestrijding;
• Vergunningverlening (evenementen, kabels etc.);
• Opdrachtverlening van het openbaar vervoer;
• Het opstellen van een verkeers- en vervoersplan met het Rijk, omliggende provincies, inliggende gemeenten, het waterschap, maatschappelijke partners en bewoners van Flevoland.

Een goede bereikbaarheid is een basisvoorwaarde voor de (economische) ontwikkeling van een samenleving. Voor Flevoland in het bijzonder gelet op de afhankelijkheid van werkgelegenheid op het vaste land.
Het gaat dan met name om de schakelfunctie in de stedendriehoek Amsterdam – Almere – Utrecht, de as Alkmaar – Zwolle en de verbinding met de noordelijke regio's.

Bij de aanleg van nieuwe infrastructuur en het beheer van onze eigen (vaar-)wegen, fietspaden en oversteekplaatsen, hebben we tevens oog voor de natuur en zoeken we naar combinatiemogelijkheden met andere ambities. Maar we doen geen concessies aan de veiligheid.

Samen met onze maatschappelijke partners zetten wij ons dagelijks met hart en ziel in om onze mooie provincie goed bereikbaar te maken en te houden. Om als gebiedsregisseur alle belangen goed te wegen en te verbinden is niet altijd een gemakkelijke opgave. Met enige trots kunnen we vaak constateren dat in goed overleg en co-creatie nieuwe oplossingen gevonden kunnen worden die het beste passen bij Flevoland.

Programma Mobiliteit en Ruimte
Op 13 juli 2022 is het programma 'Mobiliteit en Ruimte' vastgesteld door PS met als beoogd effect een slim, schoon en solide mobiliteitssysteem. We richten ons op het realiseren van een duurzame mobiliteitsketen om van deur tot deur en weer terug te reizen.
In de 'Mobiliteitsvisie 2030' hebben we onze provinciale doelen geformuleerd, die ervoor zorgen dat we bereikbaar blijven. De uitwerking van deze provinciale doelen in maatschappelijke opgaven en tal van activiteiten zijn opgenomen in het programma 'Mobiliteit en Ruimte’, met als kernboodschap:

  Als innovatieve provincie investeren we slim in schoon vervoer en een solide vervoersnetwerk,
  dat veilig en duurzaam is.

Op hoofdlijnen zijn langs een drietal pijlers – slim, schoon en solide - navolgende beleidslijnen te benoemen:

• Van aanbodgerichte naar vraaggestuurde mobiliteit;
• Intensivering risicogestuurd werken in verkeersveiligheid;
• Proactief gestuurd verkeersmanagement;
• Duurzame grond, weg en waterbouw;
• Werken en leren op afstand;
• Stimuleren laadinfrastructuur en hernieuwbare brandstoffen;
• Regionale hubs om te verbinden;
• Reductie van CO2-uitstoot;
• Verleiding van bezit naar gebruik;
• Stimuleren van het fietsgebruik;
• Ontsluiting ruimtelijk-economische ontwikkelingen;
• Goede bereikbaarheid met alle vervoerswijzen;
• Mobiliteit bereikbaar voor iedereen;
• Veilige systemen, veilige infrastructuur.

Op 16 december 2020 is het ‘Fundament Smart Mobility Flevoland’ vastgesteld. Door de beleidsmatige verankering in het nieuwe programma 'Mobiliteit en Ruimte' wordt het beleidskader voor Smart Mobility bepalend in de integratie van de hele Flevolandse mobiliteitsketen en ontstaan kansen om de innovatieve mobiliteit te verbinden met de meer traditionele mobiliteit.

Door het Rijk, de MetropoolRegio Amsterdam (MRA), de Vervoerregio Amsterdam (VRA), de Flevolandse gemeenten, Rijkswaterstaat Midden-Nederland, het Waterschap Zuiderzeeland, de aangrenzende provincies en andere verbonden partners nadrukkelijk te betrekken bij het opstellen van het nieuwe programma 'Mobiliteit en Ruimte' is draagvlak gecreëerd. Tevens ontstaan hierdoor mogelijkheden voor vergroting van het maatschappelijk rendement door bundeling van inzet. Ten slotte kan daardoor een start gemaakt worden met de mobiliteitstransitie in Flevoland.

Het bijbehorende bestedingsplan geeft aan hoe voorzien wordt in de dekking van de lasten van alle benoemde activiteiten uit het programma 'Mobiliteit en Ruimte'. Om het aangaan van meerjarige verplichtingen en proactieve sturing mogelijk te maken, is een totaalkrediet voor alle investeringen uit het programma 'Mobiliteit en Ruimte' beschikbaar gesteld. GS is gemandateerd om een integraal uitvoeringskrediet per investering te voteren. Jaarlijks wordt een kredietoverzicht over de voortgang van de investeringen uit het programma 'Mobiliteit en Ruimte' als bijlage bij de programmabegroting aangeboden.

Het nieuwe programma 'Mobiliteit en Ruimte' is integraal opgenomen in het 'Omgevingsprogramma Flevoland'. Vooruitlopend op de inwerkingtreding van de Omgevingswet is hiermee het programma 'Mobiliteit en Ruimte' juridisch geborgd.

Grote infrastructuurprojecten
Waar het gaat om onze provinciale infrastructuur voeren we (de voorbereiding van) een aantal (grote) infrastructuurprojecten uit, waarbij we mede invulling geven aan de ambities uit het collegeakkoord. Zo houden we de infrastructuur beschikbaar en veilig. Dit doen we onder andere door uitvoering te geven aan het vastgestelde 'Meerjarenprogramma Beheer en onderhoud en Vervangingsinvesteringen Infrastructuur (MBVI) 2024'. Daarnaast wordt er een nieuw MBVI opgesteld voor de periode 2025-2029.

In 2024 worden er vervolgstappen gezet in de verdere voorbereiding voor de volgende grote infrastructurele projecten:

• Doorfietsroute Almere – Lelystad;
• Meerjarenprogramma oevermaatregelen;
• Ontsluitingsweg Urk;
• Rondweg Lelystad-Zuid (Laan van Nieuw Land en Verlengde Westerdreef;
• Verkenning busverbinding Lelystad Airport.

Samen met de gemeenten voeren we een Flevolandbreed multimodaal onderzoek uit naar de mobiliteitseffecten van de woningbouwambities op de hoofdverkeersstructuur van Flevoland.

We voeren het fietspadenplan uit voor het verbeteren van het Regionaal Kernnet Fiets Flevoland, waaronder de aanpak van de fietsknelpunten en de hoogwaardige MRA-doorfietsroute Almere-Lelystad.

We voeren een nadere verkenning uit naar de mogelijkheden om frontale aanrijdingen op de Markerwaarddijk te voorkomen en om delen van het fietspad af te schermen van de rijbaan.

Daarnaast werken wij in het Rijk-Regioprogramma 'Samen Bouwen aan Bereikbaarheid' (SBAB) met Rijk en regio samen aan het verbeteren van de bereikbaarheid van Flevoland, onder andere binnen het project 'Amsterdam Bay Area' (IJmeerverbinding), verkenning verbreding A27 Eemnes-Zeewolde, de verbreding en veiliger maken van de N50 en de realisatie van de verbreding A6 (Almere – Lelystad). Ook zijn we bezig de ontsluiting van de oostkant te versterken.

Lelylijn
In het regeerakkoord Rutte IV heeft het kabinet € 3 miljard gereserveerd voor de aanleg van de Lelylijn, een snelle verbinding tussen de Randstad en Noord-Nederland, door Flevoland. Eind 2022 is het MIRT-onderzoek Lelylijn (NOVEX) gestart. Dit onderzoek zal eind 2024 gereed zijn en wordt een vervolgbesluit genomen. Rijk en regio voeren dit onderzoek gezamenlijk uit. Het onderzoek naar de Lelylijn is onderdeel van het Deltaplan Noordelijk Nederland, waarin wordt gekeken op welke wijze de economische structuur in noordelijk Nederland versterkt kan worden door betere OV-infrastructuur en extra woningbouw.

Innovatie openbaar vervoer

Vanaf december 2023 rijdt vervoerder EBS in Flevoland. De concessie IJssel-Vecht 2023-2035 is de opvolger van de concessies IJsselmond en Lelystad. Samen met de provincies Gelderland en Overijssel is de nieuwe concessie aanbesteed. Het opdrachtgeverschap voor het openbaar vervoer is een wettelijke taak van de provincie. Bij het concessiebeheer (o.a. het toezien op de kwaliteit van het openbaar vervoer en het jaarlijks afstemmen van de dienstregeling op ontwikkelingen) werken we samen met deze provincies onder de naam OV Oost.

De inwoners van Flevoland maken in 2024 kennis met het nieuwe merk 'RRReis'. De bussen voor deze concessie zijn vrijwel allemaal zero-emissie. Bij de oorspronkelijk beoogde laadlocaties is er nog geen stroomaansluiting mogelijk vanwege net-congestie en/of wachttijden om de aansluiting door de netbeheerder te realiseren. In beide situaties is het de Netbeheerder niet toegestaan om aanvragen te prioriteren. Ter overbrugging is gezocht naar tijdelijke locaties waar gebruik kan worden gemaakt van bestaande netaansluitingen met voldoende restcapaciteit.

We investeren in de bereikbaarheid van (kleine) dorpen en het buitengebied. Als de huidige OV-verbindingen niet kunnen worden gehandhaafd, bieden we andere oplossingen. De provincie wil lokale plannen en initiatieven bevorderen door middel van co-financiering, zodat bewoners toch aansluiting hebben op regionaal vervoer. Speciale aandacht geven we daarbij aan een goede toegankelijkheid en sociale veiligheid van het openbaar vervoer voor onder andere ouderen en mensen met een beperking.

In Flevoland starten twee nieuwe buslijnen: de rechtstreekse lijn Urk-Lelystad en de lijn Urk-Nagele-Kampen. Met de laatste is er ca. 20 minuten reistijdwinst ten opzichte van de huidige reis via Emmeloord.

In 2023 is OVpay succesvol geïntroduceerd: reizigers kunnen met hun bankpas/bankapp/creditcard in- en uitchecken in het OV en reizen met voltarief. De volgende stap wordt het uitfaseren van de OV-chipkaart. Parallel introduceren we abonnementen en kortingsproducten via de techniek van OVpay. In samenwerking met de provincies Gelderland en Overijssel benutten we de komst van deze nieuwe techniek om samen met de vervoerders nieuwe abonnementen te ontwikkelen om reizigers die vaker gebruik maken van het OV een aantrekkelijke korting te bieden. Het streven is om het aantal verschillende reisproducten te verkleinen zodat de keuze eenvoudiger wordt.

In Almere is de gemeente gedelegeerd opdrachtgever voor het openbaar vervoer, daar verzorgt Keolis onder de merken Allgo en Rnet het busvervoer. Gemeente Almere ontvangt hiervoor van provincie Flevoland een vergoeding. Provincie Flevoland draagt ook financieel bij aan de concessie Fryslan met het oog op de buslijn Emmeloord – Lemmer – Drachten – Groningen. En tot slot beheren wij ook de concessie Airport-Express.

In 2024 besteden we een nieuw contract voor Regiotaxi Flevoland aan. Met de inzichten die we in 2023 met het vooronderzoek hebben opgedaan willen we een product uitvragen dat een efficiënte oplossing biedt voor het vervoer in het kader van de wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) van de deelnemende gemeenten. Daarnaast moet het vangnet voor het openbaar vervoer (OV) als onderdeel van het contract Regiotaxi Flevoland worden doorontwikkeld door beter aan te sluiten op de mobiliteitsbehoefte van Flevolanders en het reeds beschikbare mobiliteitsaanbod, waarbij er rekening gehouden zal worden met te ontwikkelen deelmobiliteit, zoals Mobility As A Service (MAAS)-proposities.

Duurzame Mobiliteit
In het Klimaatakkoord zijn ambitieuze doelen gesteld voor het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen, waaronder CO2. In het Klimaatakkoord is vastgelegd dat de regionale uitwerking van de afspraken over mobiliteit plaatsvindt via 'Regionale Mobiliteitsprogramma’s' (RMP’s). Via het RMP voor de provincies Noord-Holland en Flevoland wordt hier invulling aan gegeven. Het RMP is op 18 mei 2021 door Gedeputeerde Staten (GS) vastgesteld. Het RMP heeft als doelstelling om de CO2-uitstoot in beide provincies samen te verlagen van 5,4 megaton in 2017 naar 4,2 megaton in 2030. Op grond van de aangescherpte doelstelling van het Rijk, moet deze doelstelling worden aangescherpt tot 4,0 megaton in 2030.
Het RMP is, voor zover het provincie Flevoland betreft, verwerkt in het programma 'Mobiliteit en Ruimte'. Hiermee blijft het programma 'Mobiliteit en Ruimte' het integrale kader. Ook het nog op te stellen Provinciaal Klimaatplan zorgt dat de link met het programma 'Mobiliteit en Ruimte' blijft gewaarborgd.
Naast de rol die de provincie vervult als opdrachtgever voor aanleg en beheer van infrastructuur, als opdrachtgever voor openbaar vervoer, als inkoper van diensten en middelen en als werkgever, vervult de provincie een belangrijke procesrol. Door via het RMP partijen te inspireren en te verbinden kan een belangrijke bijdrage worden geleverd aan de verduurzaming van mobiliteit.

We zijn al volop aan de slag met de verduurzaming van mobiliteit. We nemen deel aan het programma 'MRA-Elektrisch' voor de plaatsing van laadpalen voor elektrische auto’s. We hebben een visie duurzaam goederenvervoer. In de nieuwe OV-concessie IJssel-Vecht wordt emissievrij materieel ingezet en we werken aan smart mobility. Provincie Flevoland is aangesloten bij de 'Coalitie Anders Reizen'. Door de coronacrisis heeft het thuiswerken een impuls gekregen, waardoor er minder gereisd hoeft te worden. 

In 2023 is in MRA verband het Multimodaal Toekomstbeeld (MTB) opgesteld. Met het MTB laten de provincies Noord-Holland en Flevoland, de Vervoerregio Amsterdam, de gemeenten binnen de MRA en het Rijk zien hoe mobiliteit en ruimtelijke ordening bijdragen aan het mogelijk maken van de forse woningbouwopgave en groei van het aantal arbeidsplaatsen, zonder dat de leefkwaliteit erop achteruitgaat. Naast nieuwe noodzakelijke infrastructuur zoals de IJmeerlijn, vraagt het MTB om op een andere manier naar onze ruimtelijke ordening en ons reisgedrag te kijken. De werkgelegenheid moet fors groeien in gebieden met een eenzijdige en onevenwichtig woon-werkpendel zoals in Almere en Lelystad. Bewust reizen. Een dag thuis werken als het kan, buiten de spits reizen, een keer lopen of wat vaker de fiets pakken. De auto hoeft niet weg, maar het zal niet altijd mogelijk zijn om op met name in de spitsen voldoende ruimte op de weg te bieden aan de auto. Het MTB biedt ruimte voor maatwerk met aandacht voor verschillen tussen gebieden binnen de MRA en keuzevrijheid voor inwoners. Waar iemand woont in Flevoland maakt verschil. Zo zijn de inwoners van bijvoorbeeld Rutte en Nagele in de Noordoostpolder veel meer afhankelijk van de auto dan de inwoners uit Almere, waar meer alternatieven zijn (voor de auto) en de voorzieningen (winkels, scholen, ziekenhuis etc.) nabij. In 2024 gaan de partijen in de MRA het MTB verder concretiseren.

Op het gebied van goederenvervoer is samen met de Vervoerregio Amsterdam en de provincie Noord-Holland de 'Regionale Uitvoeringsagenda Stadslogistiek' (RUAS) opgesteld. Deze agenda met maatregelen gaan de drie partijen samen met gemeenten en vervoersorganisaties verder uitwerken. Met de RUAS creëren we binnen de regio een gelijk speelveld voor vervoerders en verladers. De RUAS helpt binnen onze provincie de gemeenten Almere en Lelystad bij hun ambitie om een zero-emissiezone stadslogistiek in te voeren. Voor de provincie en de overige gemeenten in Flevoland is RUAS bedoeld om de eigen logistieke processen slimmer en duurzamer in te richten.

We brengen de CO2-voetafdruk van de provinciale infrastructuur verder terug door structureel duurzaamheidseisen in onze bestekken op te nemen. Daarnaast gaan we verder met het verduurzamen van het provinciale wagenpark en onze schepen.

Werkprogramma 'MRA-Elektrisch 2023'
In 2023 geven we samen met de partners van de MRA-Elektrisch uitvoering aan de projecten en activiteiten zoals vastgelegd in het werkprogramma 'MRA-E 2023'. Doel is het stimuleren en faciliteren van elektrisch vervoer om daarmee beleidsdoelen rond luchtkwaliteit en klimaat te realiseren. De nadruk ligt hierbij op de uitrol van de laadinfrastructuur, zowel in de publieke ruimte als op bedrijventerreinen.

De ontwikkeling van het aantal laadpalen in provincie Flevoland is als volgt:

Flevoland - laadpalen locaties aangemaakt, in bedrijf gesteld en in proces

De verwachting is dat in 2023 tussen de 500 en 600 laadpunten (is 300 laadpalen) in de publieke ruimte zullen worden geplaatst, verdeeld over de verschillende gemeenten. In 2024 zal dit aantal ongeveer gelijk zijn.
Op basis van de laatste prognoses is de verwachting dat in 2030 ca. 72.000 laadpunten in de publieke ruimte van de MRA-e regio nodig zijn, waarvan circa 4850 in Flevoland. Flevoland ligt op schema om dit aantal te halen.