Algemeen
De politiek dichter bij de mensen brengen en het vertrouwen van de burger in het bestuur herstellen: dat is één van de belangrijkste doelen waarvoor het nieuwe provinciebestuur zich gaat inzetten.
Inwoners van onze provincie worden meer betrokken bij besluiten die hen zelf direct raken. Voordat er een besluit genomen wordt over grote ruimtelijke plannen en opgaven, en de uitvoering daarvan, bespreken we die met de bewoners, ondernemers, gemeenten en andere belanghebbenden. Daar waar het Rijk het voortouw neemt verwachten we daarvan eenzelfde houding.
De rol van de provincie verandert. Niet eerder waren de verschillende uitdagingen zo omvangrijk, nieuw en complex tegelijk. De druk op de overheid om regie te nemen in de ruimtelijke ordening en volkshuisvesting en ook om knopen door te hakken neemt toe, maar het Rijk realiseert zich dat het dit niet alleen kan. De samenwerking op landelijk, regionaal en lokaal niveau is echter erg versnipperd. Een grote opgave kan niet meer door één bestuurslaag worden opgelost. Dat dwingt ook de provincie daarom over onze grenzen van onze bestuurslaag, organisatie en vakdiscipline heen te kijken.
Op de achtergrond hiervan spelen ook grote maatschappelijke onzekerheden ten gevolge van de oorlog in Oekraïne, de hoge inflatie van energiekosten en voedsel, de instroom van asielzoekers en personeelstekorten in de zorgverlening, het onderwijs en het bedrijfsleven.
Wij zijn blij dat onze inwoners graag willen meedenken en – praten over beleid dat hen raakt. De grote betrokkenheid van inwoners en ondernemers bij hun leefomgeving is belangrijk want alleen dan kunnen we de veranderende rol van de provincie goed vervullen.
Tal van ambities in de vorige programmaparagrafen van de begroting 2024 gaan over concrete samenwerking met andere partijen en met inwoners en ondernemers. De nieuwe aanpak vatten we hierbij samen in het programma 'Eigentijds bestuur'.
Bestuursstijl
De nieuwe rol van de provincie brengt veranderingen met zich mee, waarbij meer centrale regie en aansturing van de provincie wordt verwacht. De grote uitdaging daarbij is het verbeteren van de relatie met onze inwoners. We willen de inwoners in een vroeg stadium betrekken bij de keuzes die voorliggen. Daarvoor moeten we onze kijk op besturen aanpassen en onze democratische processen beter laten aansluiten op deze tijd. Hierin pakken Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten elk hun eigen rol met de focus op gezamenlijke verantwoordelijkheid.
Provinciale Staten worden zo vroeg mogelijk betrokken bij strategische keuzes. Provinciale Staten worden zo volledig mogelijk – gevraagd en ongevraagd – geïnformeerd, inclusief dilemma’s, kanttekeningen en mogelijk alternatieve oplossingen.
Voor Gedeputeerde Staten gelden in de nieuwe rol ook andere eisen aan uitvoering en verantwoordelijkheid. Alle beleidsvelden hebben onvermijdelijk gevolgen voor andere terreinen. Daarom worden de grote opgaven (energie, wonen, landelijk gebied en digitalisering) centraal gesteld. Dat noemen we opgavegericht werken.
De commissaris van de Koning (cdK) draagt als voorzitter van PS en GS bij een transparant en goed openbaar bestuur. Daarnaast is de cdK ook rijksorgaan. De cdK vertegenwoordigt de regering in de provincie Flevoland. In deze rol heeft de cdK diverse taken die zijn vastgelegd in de ambtsinstructie. Een belangrijk onderdeel hiervan zijn burgemeestersprocedures en het toezicht op de kwaliteit van het openbaar bestuur in de provincie. Daarvoor brengt de cdK ook periodiek ambtsbezoeken aan de gemeenten.
De cdK is aanspreekpunt voor bestuurlijke integriteit, adviseert over voorstellen voor Koninklijke onderscheidingen en predicaten en onderhoudt contacten met het Koninklijk Huis. Als boegbeeld van de provincie heeft de commissaris ook belangrijke representatieve taken. Per 1 november 2023 is de nieuwe commissaris van de Koning benoemd. Dat vraagt om andere en nieuwe accenten, in activiteiten en in ondersteuning. Het kabinet van de cdK geeft daarbij nadere invulling aan de wensen van de Staten, zoals deze zijn geformuleerd in de profielschets. De cdK krijgt hiertoe ondersteuning van een eigen staf, het kabinet van de commissaris. Zij zorgen ervoor dat deze taken goed kunnen worden uitgevoerd.
Gereedschapskist voor participatie
Om goed te kunnen samenwerken met inwoners en ondernemers ontwikkelen we aan de hand van inspiratiesessies een ‘gereedschapskist’ met instrumenten voor participatie. We kiezen wat betreft instrumenten voor wat het beste aansluit op de opgave die voorligt en waken ervoor dat inwoners en ondernemers laagdrempelig kunnen inspreken.
We gaan onderzoeken of een Flevolandse Ombudsman in het leven kan worden geroepen, samen met de gemeenten. We denken aan het ontwikkelen van uitdaagrecht, burgerberaad en het Flevoland Panel. Maar ook vergaderen op locatie hoort hierbij.
Regionale samenwerking
We nemen proactief deel in diverse regionale en maatschappelijke netwerken om onze doelen te bereiken. Flevoland ligt centraal in het hart van Nederland. Daarmee heeft het een unieke positie want Flevoland vormt de (geografische) verbinding tussen de Randstad en Oost- en Noord Nederland. We dragen als provincie bij aan de ontwikkeling van die regio’s, want alle omringende regio’s zijn voor Flevoland van belang. Vraagstukken die op ons afkomen zijn complex en kunnen niet altijd alleen door de provincie zelf opgelost worden.
We werken niet alleen met andere overheden (gemeenten, provincies) samen maar ook met maatschappelijke organisaties, het bedrijfsleven, hogescholen en universiteiten.
We moeten voorkomen dat taken dubbel gedaan worden of te los van elkaar. We bundelen de krachten waar dat bijdraagt aan onze opgaven en respecteren de autonomie van andere overheden en hun lokale keuzes.
Binnen Flevoland is met ‘Samen maken we Flevoland’ een constructieve basis gelegd voor de samenwerking met gemeenten en het waterschap. Voorstellen worden gedaan om op regionaal niveau bestuurlijke overleggen op elkaar af te stemmen. We blijven hierin investeren en benutten voor het versterken van participatie bij de uitwerking van de Woondeals en andere afspraken. Met het Rijk en de gemeenten in Flevoland zijn we gezamenlijk verantwoordelijk voor de realisatie van de 'Strategische Agenda Flevoland'.
We nemen actief deel aan de 'Metropoolregio Amsterdam' (MRA), de 'Regio Zwolle' en de 'Gebiedsagenda Ermelo, Harderwijk en Zeewolde' (EHZ). Hiervoor gaan we doelen benoemen en willen we sturen op resultaten. Daarnaast bevorderen we vanwege het belang van de samenwerkingsverbanden, de kaderstelling vooraf en de democratische verantwoording van deze samenwerkingen en gemeenschappelijke regelingen. En we maken duidelijke afspraken hierover tussen Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten.
Het Interprovinciaal Overleg (IPO) biedt voor Flevoland de kans om met het Rijk over alle provinciale taken en de randvoorwaarden om die uit te kunnen voeren, gezamenlijk en in afstemming met elkaar, in gesprek te gaan. Daarnaast faciliteert het IPO de provincies door bijvoorbeeld regelgeving van het Rijk eenduidig te interpreteren en voor te bereiden voor toepassing in de provincie. Daardoor hoeft niet elke provincie het wiel zelf uit te vinden en wordt verschil van beleid en toepassing per provincie zoveel mogelijk voorkomen. Het college van GS levert namens de provincie haar inbreng bij het IPO aan via Bestuurlijke Adviescommissies (BAC’s) per beleidsthema.
Binnen het IPO wordt intensief gesproken over de nieuwe opzet van het provinciefonds. Via de BAC Openbaar Bestuur en Financiën is Flevoland vertegenwoordigd. Het college van GS volgt de ontwikkelingen nauwlettend. Met andere provincies en het IPO vindt kennisuitwisseling en afstemming plaats op het vlak van bestuurlijke vernieuwing en participatie en bestuurlijk toezicht houden op gemeenten en waterschappen.
Europa
Europese wetten en regels hebben grote invloed op het werk van de provincie. Daarom is beleidsbeïnvloeding in Brussel een belangrijk onderdeel van elke portefeuille. Het komend jaar wordt een uitdagend jaar met een nieuw provinciebestuur, de Europese verkiezingen voor het Europees Parlement en daarna een nieuwe Europese Commissie.
Op tal van opgaven die ook in Flevoland centraal staan worden nieuwe Europese voorstellen verwacht. We willen daarbij aan de voorkant, voordat het besluit definitief wordt, maatregelen van de Europese Unie kunnen beïnvloeden. Aangezien veel voorstellen een impact hebben op alle provincies, werken we samen in Europa met de gezamenlijke provincies en het IPO binnen het Huis van de Nederlandse Provincies in Brussel, waar we het meeste lobbywerk verdelen. Onze Flevolandse inzet vloeit voort uit de ambities in het coalitieakkoord en draagt bij aan het bereiken van Flevolandse transitieopgaven. Lobbydoelen verschillen per onderwerp; voor regionale economie bijvoorbeeld, waar Flevoland momenteel trekker is voor alle provincies, zetten we ons in om in de volgende EU programmaperiode (2027-2034) € 1,4 miljard aan te trekken voor Nederlandse provincies, de administratieve lasten van fondsen terug te dringen en de nationalisatie van fondsen tegen te gaan.
Op diverse terreinen loopt Flevoland al voorop zoals de innovatieve landbouwsector. Het is van belang dat wij in Brussel ook laten zien wat wij als Flevoland te bieden hebben. Het is dus niet alleen zaak om Brussel naar Flevoland te halen maar ook Flevoland naar Brussel te brengen.
Met de bijdragen uit de Europese programma’s zetten we ons in voor de verdere ontwikkeling van Flevoland en het behalen van provinciale doelstellingen door het binnenhalen van financiële steun voor de provincie zelf, maar ook bijvoorbeeld voor Flevolandse gemeenten, kennis- en onderwijsinstellingen en ondernemers. Daarvoor benutten we de kansen die de Europese financieringsprogramma’s bieden om, samen met het bedrijfsleven en bijvoorbeeld onderwijsinstellingen, onze provinciale doelstellingen te bereiken. We richten ons daarbij zowel op de structuurfondsen zoals het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), het Europees Maritieme Visserij en Aquacultuurfonds (EMVAF) en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO) als op de thematische fondsen zoals Horizon Europe (voor onderzoek en innovatie), LIFE (voor milieu, energie, klimaatadaptatie en -mitigatie en circulaire economie), CEF (Connecting Europe Facility voor projecten op het gebied van de vervoers-, energie- en digitale infrastructuur) en Digital Europe (digitalisering en AI).
Ondermijning
Ondermijning is een groeiend risico voor de samenleving. Ook in onze provincie met een omvangrijk buitengebied. We hebben oog voor de risico’s van ondermijnende criminaliteit en zijn doordrongen van de noodzaak van een gezamenlijke aanpak met onze gemeenten en het Regionaal Informatie- en Expertise Centrum (RIEC) die regionale overheden ondersteunt bij het bestrijden daarvan. In de Flevolandse norm hebben alle Flevolandse overheden gezamenlijke ambities geformuleerd over weerbaarheid (van de eigen organisatie) en integriteit en de brede inzet van bestuurlijke instrumenten zoals Bibob en APV. De norm wordt in 2024 verder geactualiseerd. Met de Omgevingsdienst Flevoland, Gooi en Vechtstreek bevorderen we dat er voldoende aandacht in voor het tegengaan van ondermijning.
Provinciale Staten/Statengriffie
Het jaar 2024 is het eerste volledige jaar waarin de nieuwe Staten aan het roer staan.
“Provinciale Staten stelt kaders met een verhaal over Flevoland, met een herkenbare politieke agenda gedreven door het inwonersperspectief. Zij houdt de vinger aan de pols van de samenleving, ziet toe op de uitvoering en stuurt zo nodig bij. Zij brengt het politieke primaat van de regio naar de Flevolandse agenda.”