Uiteenzetting financiële positie

De basis voor de Programmabegroting 2024 is het financieel kader, bestaande uit de tot en met de peildatum
van de begroting (19 juli 2023) vastgestelde begrotingswijzigingen. In 2023 hebben er geen algemene
beschouwingen op basis van de perspectiefnota plaatsgevonden. Autonome ontwikkelingen zijn in deze
begroting zichtbaar verwerkt en van een nadere toelichting voorzien (indien > 100.000). Dit betreft onder andere de actualisatie van de ramingen voor de uitkering provinciefonds en opcenten MRB. Daarnaast zijn de structurele
financiële effecten van het Coalitieakkoord 2023-2027 in deze begroting verwerkt. Conform vigerend beleid zijn begrotingsmutaties die ten laste of ten gunste van de begrotingsruimte komen verrekend met de stelpost 'Nieuw Beleid'.

De volgende nieuwe inzichten zijn verwerkt in de begroting:

Autonome ontwikkelingen
Het is gebruikelijk dat in de perspectiefnota het financieel perspectief voor de eerstvolgende begroting wordt geschetst. Hierin worden onder andere autonome ontwikkelingen verwerkt, bijvoorbeeld de actualisatie van het Provinciefonds op basis van de laatste circulaire en de bijstelling van de opcenten MRB op basis van een actueel voertuigbestand. Daarnaast kunnen autonome ontwikkelingen zijn opgenomen die bijvoorbeeld het gevolg van zijn van wijzigingen in kasritmen van grote projecten of onvermijdelijke lasten als gevolg van gewijzigde wet- en regelgeving. Deze perspectiefnota vormt dan de basis voor de later dat jaar op te stellen programmabegroting.

In 2023 is besloten geen perspectiefnota op te stellen (mede naar aanleiding van de recente verkiezingen). De autonome ontwikkelingen, die normaliter dus in de perspectiefnota en daarmee het financieel kader verwerkt zouden zijn, zijn daarom nu in deze begroting verwerkt. Zie hiervoor de verschillenanalyses (onderdeel 'middelen') van de desbetreffende programmaonderdelen, waar de verschillen > € 100.000 van een nadere toelichting zijn voorzien. Het totale effect van deze mutaties op het begrotingssaldo 2024 bedraagt € 4,2 mln. nadelig (zie detail verloopoverzicht van de stelpost 'Nieuw Beleid' in hoofdstuk 1.1).

Coalitieakkoord 2023-2027
Na de Statenverkiezingen van maart 2023 heeft zich een nieuwe coalitie gevormd. In het Coalitieakkoord 2024-2027 zijn de ambities voor de komende bestuursperiode verwoord. De structuur van deze begroting is
aangepast op het nieuwe coalitieakkoord, hetgeen resulteert in 9 programma's. Tevens zijn de indicatoren,
doelen en activiteiten hierop aangepast. De structurele mutaties uit het coalitieakkoord zijn verwerkt in deze
begroting. Een aantal van deze onderwerpen behoeven nog nadere uitwerking en/of besluitvorming en zijn
daarom vooralsnog geoormerkt in de stelpost 'Nieuw Beleid' opgenomen. Zie voor deze mutaties de
verschillenanalyses (onderdeel 'middelen') van de desbetreffende programmaonderdelen, waar de verschillen > € 100.000 van een nadere toelichting zijn voorzien. Het totale effect van deze mutaties op het begrotingssaldo
2024 bedraagt € 9,7 mln. nadelig (zie detail verloopoverzicht 'Nieuw Beleid' in hoofdstuk 1.1).

De incidentele mutaties waarvoor reeds bestaande dekking aanwezig is, zijn verwerkt door middel van een
oormerk in de desbetreffende bestemmingsreserves. De overige voorstellen zullen bij de eerstvolgende
perspectiefnota worden betrokken, dan wel via een separaat Statenvoorstel worden voorgelegd.

Begrotingseffecten nieuwe inzichten
In paragraaf 1.1 is een totaaloverzicht opgenomen van het verloop van de stelpost 'Nieuw Beleid'. Deze stelpost is gewijzigd als gevolg van het verwerken van autonome ontwikkelingen en de structurele mutaties uit het coalitieakkoord (zie hiervoor). Daarnaast zijn er ontwikkelingen en nieuwe inzichten die zijn ontstaan bij het opstellen van de Programmabegroting 2024. Voor zover deze geen relatie hebben met bestaande reserves zijn deze van invloed op het financieel perspectief. Dit zijn in de meeste gevallen effecten die voortvloeien uit bestaand beleid en van technische aard zijn, maar die wel effect hebben op de begrotingsruimte en/of
aanwezige stelposten. Deze mutaties zijn bij de verschillenanalyse van de desbetreffende
programmaonderdelen van een toelichting voorzien (indien > € 100.000). De niet resultaat neutrale
begrotingsmutaties zijn daarbij conform vigerend beleid ten laste of ten gunste van de stelpost 'Nieuw Beleid'
gebracht. Per saldo is het effect van deze begrotingsmutaties nihil.

Op basis van de hiervoor genoemde ontwikkelingen kan worden geconcludeerd dat we een sluitende Programmabegroting 2024 kunnen presenteren. Ook de Meerjarenraming 2025-2026 is sluitend. Vanaf het jaar 2027 wordt een tekort verwacht. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door gewijzigde financieringssystematiek van het provinciefonds (alleen nog loon- en prijscompensatie) en het vertrek van het hoofdkantoor van een grote autoleasemaatschappij uit de provincie.